Każda uczelnia posiada fundusz pomocy materialnej dla studentów (i doktorantów) zasilany z budżetu państwa. Aby z niego skorzystać, należy wypełnić formularz i dostarczyć dokumenty. Wszystkim zainteresowanym stypendiami przypominamy, że wkrótce upływa termin składania wniosków.
Studenci mogą ubiegać się o przyznanie stypendium socjalnego i powiązanych z nim stypendium mieszkaniowego i na wyżywienie. Dla osób będących w szczególnej sytuacji życiowej przeznaczona jest jednorazowa zapomoga. Wśród innych form pomocy finansowej znajdują się także stypendium za wyniki w nauce i sporcie oraz stypendium specjalne dla niepełnosprawnych. Oddzielne stypendia za osiągnięcia w nauce i wybitne osiągnięcia sportowe przyznaje również minister. Pomoc materialna wypłacana jest co miesiąc przez 10 miesięcy, z wyjątkiem zapomogi, która jest jednorazowa. O przyznanie stypendium socjalnego można się starać od pierwszego roku, a naukowego – od drugiego. Studenci studiów uzupełniających otrzymają stypendium od pierwszego roku, jeżeli rozpoczęli naukę w ciągu roku od ukończenia studiów zawodowych.
Terminarz
Zdecydowana większość uczelni przyjmuje wnioski o stypendia na nowy rok akademicki do października, np. Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu do 5 października, a Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu do 25 października. Wzory formularzy są dostępne na stronach internetowych lub też do odebrania osobiście w dziekanatach i sekretariatach.
Większość uczelni nie wymaga oddzielnego wniosku o stypendium naukowe. – Stypendium za wyniki w nauce jest przyznawane bez składania wniosku, niejako „z urzędu”, na podstawie wyników uzyskanych przez studenta – wyjaśnia Justyna Jasiewicz-Hall z Biura Prasowego Uniwersytetu Warszawskiego. Wyjątek od tej reguły wprowadził jednak w tym roku np. Uniwersytet Jagielloński. Decyzja była spowodowana m.in. wejściem nowych przepisów regulujących studia. W wyjaśnieniu Uczelnianej Komisji Ekonomicznej UJ czytamy m.in.: „Należało dokonać modyfikacji, aby przepisy dotyczące pomocy materialnej zostały dostosowane do nowego systemu studiów. Wobec powyższego Uczelniana Komisja Ekonomiczna wraz z Rektorem ds. Dydaktyki UJ zdecydowała się na wprowadzenie stypendium za wyniki w nauce na wniosek. Wniosek należy złożyć na wydziale u pracownika zajmującego się pomocą materialną albo w sekretariacie instytutu. Pracownik nie ma prawa odmówienia przyjęcia wniosku o stypendium za wyniki w nauce”.
Stypendium socjalne
Stypendium socjalne przyznawane jest studentom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej na ich wniosek złożony w uczelni. Wysokość dochodu uprawniającego do ubiegania się o to świadczenie wyznacza rektor w porozumieniu z uczelnianym samorządem studenckim, z tym że ustalona miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie nie może być niższa niż 351 zł i wyższa niż 572 zł netto. Stypendium socjalne to różnica między podstawą naliczania stypendium a dochodem wyliczonym w rodzinie.
W ubiegłym roku o stypendium socjalne na zdecydowanej większości uczelni mogli starać się studenci, u których dochód w rodzinie nie przekroczył 572 zł, np. na Uniwersytecie Gdańskim studenci otrzymywali 300 zł przy dochodach na osobę w rodzinie do 351 zł, 200 zł przy dochodach 352–450 zł oraz 100 zł przy dochodach 451–572 zł.
Oprócz wniosku o przyznanie pomocy materialnej należy złożyć oświadczenie potwierdzające wiarygodność dokumentacji (zamieszczone we wniosku). Komplet dokumentów powinien również zawierać zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o wysokości dochodów uzyskanych przez studenta i członków jego rodziny w poprzednim roku kalendarzowym (uwzględniane będą zaświadczenia wystawione przez US nie wcześniej niż 01.08.2007 r.), zarówno tych objętych podatkiem dochodowym, jak i nieopodatkowanych.
Stypendium naukowe
Stypendium za wyniki w nauce lub sporcie jest przyznawane – w zależności od uczelni – na wniosek złożony przez studenta albo bez konieczności składania wniosku. Może je otrzymać ten, kto uzyskał za rok studiów wysoką średnią ocen albo wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie krajowym lub międzynarodowym. O przyznaniu stypendium naukowego decyduje miejsce studenta na liście rankingowej, np. na Politechnice Krakowskiej trzeba się zmieścić w 30% najlepszych studentów na roku i na kierunku, przy czym średnia ocen za rok studiów nie może być niższa niż 4.0, natomiast na Uniwersytecie Wrocławskim warunkiem dodatkowym jest uzyskanie w poprzednim roku akademickim co najmniej 60 punktów ECTS.
Stawki przyznanego stypendium są różne w zależności od uczelni, np. na Politechnice Gdańskiej w ubiegłym roku mieściły się one w granicach 100–525 zł, a na Uniwersytecie Gdańskim 40–500 zł. – O wysokości stypendium naukowego decydują poszczególne komisje wydziałowe – mówi Łukasz Skowroński z Uczelnianej Komisji Stypendialnej UG. – Stypendia naukowe są przyznawane studentom na poszczególnych wydziałach na zasadzie rankingu lub na podstawie wysokości średniej ocen na poszczególnych kierunkach. Warunkiem otrzymania stypendium za wyniki w sporcie jest zaliczony terminowo rok oraz wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie w kraju lub za granicą, np. na Politechnice Warszawskiej każdy rodzaj osiągnięcia ma swoją wartość punktową, zaś wysokość stypendium jest to iloczyn ilości punktów i jego wartość w złotówkach, a na Uniwersytecie Gdańskim można otrzymać dofinansowanie w granicach 80–450 zł.
Inna pomoc materialna
Studenci znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej mogą starać się o przyznanie stypendium na wyżywienie i na mieszkanie. Przyjmuje się tu te same kryteria, co przy socjalnym. Stypendium mieszkaniowe może otrzymać student zamieszkujący w domu studenckim lub wynajmujący mieszkanie. Uczelnie wymagają wówczas dostarczenia kompletu dokumentów, wśród których powinno się znaleźć zaświadczenie o zameldowaniu tymczasowym, kopia umowy najmu lokalu oraz zaświadczenie właściciela mieszkania, że odprowadza podatek dochodowy od osób fizycznych. W ubiegłym roku na Politechnice Warszawskiej dofinansowanie do wyżywienia wynosiło 50 zł, natomiast maksymalne stypendium mieszkaniowe – 200 zł. Z kolei na Uniwersytecie Gdańskim stypendium żywieniowe sięgało 80 zł, zaś stypendium mieszkaniowe – 60 zł.
– Stypendium mieszkaniowe nie może przekroczyć wysokości ponoszonych kosztów z tytułu zakwaterowania – wyjaśnia Anna Korzekwa, rzecznik prasowy Uniwersytetu Warszawskiego – i nie może być wyższe niż 50% średniej opłaty w domach studenckich za miejsce w pokoju trzyosobowym, tj. 110 zł i nie niższe niż 80 zł miesięcznie.
Najważniejszym elementem w procesie starania się o stypendia jest... dopilnowanie terminów. Ogólne informacje oraz akty prawne odnoszące się do różnych form pomocy materialnej dla studentów można doczytać na stronach Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (wwwnauka.gov.pl). Szczegółowe wymogi znajdują się na stronach internetowych macierzystych uczelni.
Kredyty studenckie
Wniosek o kredyt studencki składa się w wybranym przez siebie banku. Termin składania wniosku wyznacza MNiSW, jest to 15 listopada. Uczelnia nie pośredniczy w załatwianiu kredytu, student indywidualnie załatwia sprawy w banku – komentuje Małgorzata Krotoszyńska, rzecznik prasowy Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Szczegółowe informacje związane z uzyskaniem kredytu studenckiego znajdują się na stronie MNiSW wwwnauka.gov.pl.
Stypendium specjalne dla niepełnosprawnych:
O stypendia specjalne mogą starać się studenci niepełnosprawni (konieczne jest zaświadczenie o niepełnosprawności). W roku akademickim 2006/2007 stypendium specjalne wynosiło około 200 zł miesięcznie – mówi Beata Czechowska-Derkacz, rzecznik prasowy Uniwersytetu Gdańskiego. Szczegółowe informacje związane ze stypendiami dla niepełnosprawnych znajdują się na stronie MNiSW wwwnauka.gov.pl oraz na stronach internetowych poszczególnych uczelni.